datum: 06-01-2004 | rubriek: Het beeld | pagina: 17 Column Het Beeld Hans Beerekamp De Nederlandse militaire aanwezigheid in Irak heeft het eerste dodelijke slachtoffer ge‘ist, zij het aan de kant van de burgerbevolking. Op 27 december schoot een sergeant-majoor van de mariniers een plunderaar twee kogels in de rug, volgens procureur-generaal De Wijkerslooth in Nova. Verdacht van dood door schuld, doodslag of moord wordt de militair nu in Nederland voorgeleid. Zowel Netwerk als Nova boog voor de storm van volksprotest die snel opstak; 77 procent van de luisteraars van de NCRV-radio vindt het `schandalig' dat een militair bij het uitoefenen van zijn taak voor de krijgsraad kan worden gedaagd. Hoe kunnen die mensen dat nu vinden zonder te weten wat er is gebeurd? In de eerste plaats is de geweldsintructie van deze missie om operationele redenen geheim. In de tweede plaats weten we bar weinig van wat `onze jongens en meisjes' nu precies doen in Zuid-Irak. Ik heb niet alle kerstdagen systematisch tv gekeken, maar ik had de indruk dat de gisteren in Nova vertoonde beelden van sneeuwpop, kerstmutsen en andere Hollandse soldatenlol in Irak, vermoedelijk home movies, voor het eerst uitgezonden werden. Sinds een reportage van Gerri Eickhof in het NOS Journaal begin december, heb ik geen tv-verslaggeving over de oranjemariniers meer gezien. Nederland is zo'n onmilitair land dat de minste of geringste problemen met troepen overzee direct tot paniek en opschudding leiden. Wat niet bepaald helpt is het onvermogen van de Hilversumse actualiteitenrubrieken om nieuws en opinie goed uit elkaar te houden. Het gesprek van Jeroen Pauw in Nova met de voorzitter van de procureurs-generaal had een permanente ondertoon van morele verontwaardiging, zoals het andere item in Nova, over ruimtelijke ordening in het Groene Hart, ook meer stemming maakte dan dat het opvattingen inventariseerde en analyseerde. Het duidelijkste recente slachtoffer van ethisch bevlogen nieuwsvoorziening is de Amsterdamse kunstenaar Martijn Engelbregt. Geobsedeerd door ambtelijke taal en vormgeving, verspreidde Engelbregt in het kader van een project van De Balie een vragenlijst die informeerde naar de bereidheid van Amsterdammers om illegalen aan te geven bij de autoriteiten. Regionale zender AT5, maar ook Jeroen Pauw in Nova en sommige dagbladen waren woedend, net als de vox populi, dat iemand zulke NSB-praktijken durfde opperen. Engelbregt legde vergeefs uit dat het hier een kunstwerk betrof. Ja, ja, kunst... Gisteren was hij weer twee keer te zien, in B, W naar aanleiding van de nieuwe overheidskliklijn en in De leugen regeert om te reageren op eerdere verslaggeving. Wederom zei Engelbregt dat hij alleen maar had willen onderzoeken hoe ver mensen bereid waren te gaan. Presentator Felix Meurders en de `mediaraad' (dit keer Jean Mentens en Ad van Liempt) begrepen het nu: hij had de NSB-mentaliteit van de overheid juist aan de kaak willen stellen. Stom dat hij dat er niet bij had gezegd. Voor veel tv- en radiojournalisten is het ondenkbaar dat iemand een uitspraak doet over een gevoelig onderwerp zonder morele bedoeling.